Sluispuntnl

Samen naar school…(9)
Einde tweede schoolloze tijdperk…

En dan…wat een glorieuze intocht!
Op 1 oktober 1947 om ongeveer acht uur ’s morgens dendert een zware motor, een echte Harley Davidson met bestuurder en bijrijder, het plein op van de de stenen barak van Marknesse en staat bij de ingang stil.
Het zijn hoofdmeester Nieuwenhuis en meester Keuris. De twee nieuwe beginnende leerkrachten van de noodschool. Een spectaculairder entree kun je je niet voorstellen. Energiek stappen ze af en lopen naar het gebouw. Ze hebben er zin in. Kijk, de kampbeheerder komt hen al tegemoet met de sleutel van de barak in zijn hand. Het onderwijs kan beginnen!
Het is de Directie dan toch eindelijk gelukt leerkrachten te strikken voor deze plaats; vooral ook, omdat de situatie aanmerkelijk is verbeterd. Er zit perspectief in. Het leerlingenaantal stijgt voortdurend door de snelle uitbreiding van het dorp. Van 12 naar 26 leerlingen en dat gaat maar door. Wie weet waar het eindigt? Plus een nieuwe echte school in het verschiet. Wat wil je als jong ambitieus onderwijzer nog meer?

En de kinderen? Nou…die zien deze twee jonge stoere motormeesters best wel zitten…





Samen naar school…(8)
Tweede schoolloze tijdperk…

De verschrikkelijke winter van 1946/1947 komt. De op-een-na koudste van de 20e eeuw. Het IJsselmeer vriest dicht en in de Waddenzee worden ijsbergen waargenomen.
Nog steeds rijden de Marknesser schoolkinderen iedere dag in de koude vrachtwagen, slechts beschermd door een linnen kap, naar school in Emmeloord en weer terug. En dan gebeurt het…
Op een morgen is het heel glad en het sneeuwt. De kinderen hopen op ijsvrij. Maar nee hoor, om acht uur worden ze weer ingeladen en vertrekken.

 Echter…halverwege de reis raakt de vrachtauto in een slip en belandt in een sloot, waardoor de leerlingen veel te laat op school aankomen. De hele dag blijft het sneeuwen. Om vier uur komt de wagen niet opdagen. De kinderen wachten en wachten tevergeefs. Uiteindelijk worden ze ondergebracht in Kamp II van Emmeloord. Hier mogen ze om de grote warme kachel staan en krijgen wat te eten. ’s Avonds komt er een grote rupstrekker met een grote hoge slee. Zo worden ze thuis gebracht. Om acht uur zijn ze eindelijk thuis.
Alweer een hachelijk avontuur rijker…





Samen naar school…(7)
1946 – Begin tweede schoolloze tijdperk…

Eind goed, al goed. Ja, dat denken de landdrost, de Directie, de ouders en de leerlingen van Marknesse. Het noodschooltje met zijn twaalf leerlingen onder leiding van meester Hoogland in de stenen barak van kamp Marknesse II draait toch op volle toeren?
Inderdaad, maar wat niemand verwacht, gebeurt. Meester Hoogland stopt in november met lesgeven.
En dus: Geen meester, geen les en een leeg lokaal….Wat nu?
Terug bij af.

En weer verschijnt ’s morgens om acht uur de grote vrachtwagen met de hoge linnen kap van de Directie. Een paar keer toeteren; instappen, zwaaien en daar gaan ze met hun trommeltje brood en hun veldflesje melk een heel lange dag naar Emmeloord. Naar de Moerasandijviestraat. Naar de school van meester Kamp en zijn vrouw. Die in een omgebouwde paardenstal lesgeven aan zo’n zeventig leerlingen, verdeeld over zeven klassen. Geen ideale situatie! Zeker niet!
Pas om een uur of vier komen de kinderen terug. Moe en afgedraaid….

Zo moet het dus niet. Landdrost Smeding en de Directie, danig in verlegenheid gebracht, nemen zich voor om iedere gelegenheid, die zich voordoet aan te grijpen om in Marknesse zo gauw mogelijk een school te realiseren.
Zal het lukken?




Samen naar school…(6)
1946 - Einde eerste schoolloze tijdperk…

Nee, landdrost Sikke Smeding, is het gesleep van de lagere schoolleerlingen uit Marknesse naar Emmeloord in die grote vrachtauto van het kampbeheer een doorn in het oog. Kind-onvriendelijk en gevaarlijk. Dit kan eigenlijk niet. Hij spoort de Directieleden aan hier een andere oplossing voor te vinden.

En ja hoor, het lukt. Eindelijk slagen ze erin een gediplomeerde hoofdonderwijzer te strikken om het noodschooltje van Marknesse onder zijn hoede te nemen. Geen ideale baan daar in die kale verre polder. Weinig faciliteiten. Maar toch, een klasje van 12 leerlingen is natuurlijk wel aantrekkelijk.
De heer Hoogland wordt benoemd en met ingang van 15 augustus 1946 begint hij zijn lessen in de stenen barak van kamp II te Marknesse.
Kinderen blij.
Ouders blij.
Schoolbankjes weer bezet.
En….de vrachtwagen doet weer zijn gewone vracht.
Eind goed, al goed!


Samen naar school…(5)
Het eerste schoolloze tijdperk…

-Augustus 1945: Daar staan op de vroege maandagmorgen de leerplichtige lagere schoolkinderen van Marknesse. Beduusd. Ze wachten. Allemaal hebben ze een tasje met boterhammen en een veldflesje met melk bij zich. Om hun heen staan de ouders; een beetje ongerust. Hoe zal het met ze gaan? Ze moeten naar school…helemaal naar Emmeloord.
Spannend is het wel.

Kijk, daar komt de grote vrachtauto van de Directie al aan. Met zijn enorme linnen huifkap en zijn grote wielen. Meneer Mondria, de chauffeur lacht hun al vriendelijk toe.
Allemaal instappen. Hij doet de klep los. Grote jongens klimmen er zelf in. De kleintjes worden door de ouders opgetild. Op de banken zitten! Daarna gaat de klep dicht en wordt zorgvuldig afgesloten. Zwaaien. Een paar keer toeteren en daar gaan ze. De ouders zwaaien terug en weg zijn ze. Het zal een lange dag worden. Eerst de reis er naar toe. Dan de lessen. Tussen de middag op school overblijven. Weer lessen. En dan de lange reis terug. Pas na vieren zullen ze weer thuis zijn.
Vele ervaringen rijker…

Samen naar school…(4)

Het eerste schoolloze tijdperk…

Het is augustus 1945. Nederland is vrij. De scholen kunnen weer beginnen. Terug naar normaal, zou je zeggen. Kinderen hebben recht op onderwijs en leerplicht is leerplicht. Ook het kampschooltje in de stenen barak van Marknesse kan de draad zo weer oppakken. Inderdaad. Maar helaas, er is geen meester meer. Meester Sassen is na de razzia van november 1944 niet teruggekomen. En daarom heeft de Directie nu een groot probleem. Onderduikers zijn er na de oorlog niet meer. Laat staan onderduikers met een onderwijsakte die je zo maar even zou kunnen inzetten. En om voor die tien kinderen een volledig bevoegde onderwijzer te benoemen, tja dat is wel heel erg kostbaar. Trouwens voor veel onderwijzers is zo’n noodschooltje in die verre kale polder ook helemaal niet aantrekkelijk.
Hoe nu verder…?

Hoe je het ook wendt of keert: er is geen oplossing en alle polderkinderen, ook die van Marknesse, worden samengevoegd en moeten in Emmeloord naar school!
En de bankjes van het kampschooltje in Marknesse blijven dus gewoon leeg….


Samen naar school…(3)

Het allereerste klasje…

Hoe genoeglijk rolt het leven van het schoolklasje van meester Sassen door de begintijd van de polder heen.
Maar zo mooi als het lijkt, is het niet…

Helaas, op achtergrond woedt steeds de oorlog. Dagelijks en ‘s nachts hoor en zie je de overvliegende militaire vliegtuigen. Dat ontgaat de kinderen natuurlijk ook niet. Voortdurend is er dreiging. Het front nadert…
Dan komt de razzia van november 1944. De grote razzia. De polder wordt vroeg in de morgen hermetisch afgesloten. Gelukkig zijn de kinderen dan nog niet naar school. Zo’n 4000 soldaten onder leiding van de hoogste SS-officier Rauter doorzoeken de barakken, de cultuurboerderijen en het land. Bijna alle mannen worden opgepakt en afgevoerd om te werken in Duitsland. Ook meester Sassen. De polder raakt leeg. De overgebleven mensen zijn bang. Het werk valt stil…

En de kinderen…? De tien kinderen van het klasje…? Ze wachten en wachten…Ze wachten tevergeefs.
Meester Sassen komt niet meer terug.




Samen naar school…(2)

Het allereerste klasje…

Misschien wel één van de meest aandoenlijke foto’s uit ons archief. Het klasje van meester Sassen. Jammer, dat de meester er zelf niet opstaat. Of heeft hij misschien de foto genomen? Wie zal het zeggen…

Daar zijn ze dan. De tien kinderen van het allereerste schooltje van Marknesse. Het is 1944. Tachtig jaar geleden dus. Voor de stenen barak van het werkkamp Marknesse II met zijn gespijlde raampjes en grote luiken, poseren ze, rustig en ernstig. Sommigen met een lach.
De Directie van de Zuiderzeewerken beseft, dat deze kinderen, verdwaald als het ware in de ruige mannenwereld van stoere hardwerkende polderarbeiders, onderwijs nodig hebben. Al zijn het er maar tien; ze hebben er recht op. Er is immers schoolplicht. Je kunt ze niet in de kou laten staan. Natuurlijk regelt de Directie dit, zoals ze alles regelt, vlot en adequaat.
En zo volgen Koos Boekee, Hielke Visser, Atie de Jong, Jaap Boekee, Maartje Smit, Henk Visser, Sjoerd van ’t Zet, Coby Smit, Thijs Smit en Baukje van ’t Zet daar hun eerste lessen.
Spannend is het wel…


Foto: de allereerste schoolklas 1944 (archief HM)


Samen naar school…(1)

Zo begon het…

Kijk daar. Midden op die oude luchtfoto van ons dorp. Bij dat ingetekende rondje. Daar begint het. In 1944. Het eerste schooltje van Marknesse.

In deze ruige mannenwereld midden in de oorlog komen zo langzamerhand ook de eerste gezinnen met kinderen. Zij moeten naar school. Er is immers leerplicht.
En zo start het eerste schooltje. Nou ja, schooltje? Een omgebouwd geïmproviseerd lokaaltje in een stenen barak van werkkamp Marknesse II. Meer is het niet. Met wat schoolbanken, een lessenaar, twee zwarte schoolborden en wat krijtjes
De heer Sassen, een onderduiker, die van beroep onderwijzer is en liever lesgeeft dan sloten graaft, is de allereerste schoolmeester van ons dorp.
Samen met tien kinderen begint hij aan zijn belangrijke onderwijstaak.

Eigenlijk helemaal in de stijl van Sikke Smeding, de landdrost en directeur van de Directie van de IJsselmeerpolders. Groot aanhanger van de idealen van de maakbare samenleving:
“Geen hokjesgeest. Eén landbouworganisatie, één bank, één kerk en dus ook……. één school voor alle kinderen.”
En om dit te verwezenlijken moet je beginnen bij de kinderen…


Foto: plattegrond oud-Marknesse (archief HM)


De Lelylijn… 

Ja, ja, hij komt eraan: de Zuiderzeebuffel. De eerste trein die Marknesse met Amsterdam en Groningen zal verbinden. Over de beroemde Lelylijn zal hij denderen en Marknesse laten uitgroeien tot het grootste Europoorteindstation van de wereld…

In het nieuwe regeerakkoord heeft minister president Schoof immers
duidelijk verklaard in zijn presentatie op 13 september, dat de aanleg van de Lelylijn een prioritair project is. (Geweldig, heel goed meneer Schoof. Wij, in Marknesse zijn er blij mee. Direct aan de slag, zou ik zeggen; het is een prioriteit, toch?)
Eind 2024 zal het kabinet op basis van de onderzoeksresultaten met de betrokken regio’s een vervolgopdracht formuleren. Staatssecretaris Chris Jansen geeft aan: “De Lelylijn gaat er echt komen!” (Heel goed meneer Jansen. Mooi gesproken, waar wacht u nog op? Direct aan de slag, zei ik toch!!!)

Ondertussen 2025…De deadline is allang gepasseerd. Nog geen spade in de grond. Nog geen biels gelegd; geen rails te zien.
Hoezo prioriteit? Hoezo vervolgopdracht?
De Zuiderzeebuffel wacht en wordt ongeduldig…Er gebeurt niets.
Helaas beste buffel, … een bekend Nederlands spreekwoord zegt:
“Wie op de Lelylijn wacht, wacht het langst…”



Foto: Versierde wagen – dorpsfeest 1982 (Archief HM)